BEN ORHAN ALKAYA’YI HİLMİ YAVUZ’A BENZETİRDİM; MEĞERSE O BİRAZ DA COŞKUN BÜKTEL’E BENZERMİŞ.
Coşkun Büktel
Coşkun Büktel, 1985'te yayınlanmış ve "doğmamış çocuklarına" ithaf ettiği “BİR İNTİHAR MEKTUBU TEŞEBBÜSÜ -2” başlıklı şiirinde intihar etmek fiilini normalde olduğu gibi nesne almayan pasif bir fiil olarak kullanmak yerine, ilk kez olarak nesne alan aktif bir fiil olarak gayet anlamlı bir yenilikle kullanarak, doğmamış çocuklarına gayet anlamlı bir mesaj veriyor: "sizi anneniz intihar etti" diyor.
Orhan Alkaya ise, 9 yıl sonra, 1994'te yayınladığı bir şiirinde, "beni kim intihar etti" diye, derin gibi görünen gayet anlamsız bir cümle kurarak, Büktel'in buluşunu geliştirmek yerine piçleştiriyor.
Üstelik rastlantıya bakın ki, söz konusu şiirlerin ikisinde de, gayet ender rastlanan "tedavülden kalkmak/kaldırmak" fiili mevcut ve aynı fiil, her iki şiirde de, olağan bağlamı dışında kullanılmış. Yani tedavülden kaldırılan şey olağan bağlamında "sikke, banknot" gibi parasal ve toplumsal değerler olmak gerekirken; her iki şiirde de, bambaşka ve bireysel değerlerin tedavülden kaldırılması söz konusu edilmiş.
(Büktel'in 1985, Alkaya'nın 1994 tarihli söz konusu şiirlerini aşağıda sunuyoruz. Büktel'in şiiri uzun olduğu için bu sayfada, konunun anlaşılmasına yetecek kadarını sunduk. Şiirin tamamını okumak isteyenler, kısaltılmış versiyonun altındaki mavi renkli başlığı tıklayabilirler.)
COŞKUN BÜKTEL
(Lütfen, her iki şiirde koyu harflerle dikkat çektiğimiz ortak kelimelere dikkat ediniz):
BİR İNTİHAR MEKTUBU TEŞEBBÜSÜ —2
Doğmamış çocuklarıma
(...)
Sarışın alevlerle rüzgârları deli eden kucak kucak saçlarını anneniz
ne yüzden kısalttıysa
sahihlik ne yüzden tedavülden kalktıysa
bütün iyi edebiyat üç bin yıldır ne yüzden hep bir hüznü anlattıysa
siz çocuklarım
siz o yüzden doğmadınız
Sizler ki en güzel çocuklarımsınız
sırf gözlerim kapalıyken görüyorum sizleri
o büyük aşklar kadar haklı ve imkânsızsınız
(...)
"Gerçek"
bir patates gibi dümdüz
açık anlaşılır ve netti
plastik güller ve elastik gönüller çağında hayat
protein demekti
melâlin her türlüsüne
cerrahi müdahale gerekti
Duyguları mikroplarla birlikte kapı dışarı edip
hayatı uzunca bir ameliyat seansıymış gibi yaşayan
ve başkalarının hayatından başka kaybedecek şeyi olmayan
bir takım cerrahlara teslim oldu anneniz
Kasıklarındaki açlığı aşk yerine dana etli yahniyle
doyurabilsin
ve patates suratlı gürbüz çocuklar
doğurabilsin diye
Saplanmış bir dikeni çıkarıp atar gibi
bu çağdışı romansı hayatından atıverdi
o bembeyaz suçsuzluğu yüzünden
bir daha nüksetmemek üzere
neşterle kazıtıverdi
Ey doğmamış çocuklarım
sizi anneniz intihar etti
siz arkaik aynaları örten tozlar altında taammüden unutulmuş
o büyük aşklar kadar güzel ve imkânsızdınız
o patates suratlılar doğsunlar diye
doğamadınız
(...)
(Büktel'in bu şiiri, önce Ağustos 1985 tarihli Varlık dergisinde; sonra da Mart-Nisan 2002 tarihli Öteki-Siz Dergisi'nde yayınlanmıştır. Şiirin tamamını okumak için, lütfen, aşağıdaki başlığı tıklayınız:
ORHAN ALKAYA
YENİLMİŞLER İÇİN İKİNCİ PARÇA
peki beni kim intihar etti
kim tedavülden kaldırdı böyle erken
inlerken görülmem hoşlarına gitmedi mi
bir içevurum fazla mı geldi bu sığlıkta
nasıl da dijital şimdi yakınlıklar
parlak kanatlarıyla gökyüzüne kaybolurken anka
kimse tanrıyım demesin, hepimiz sarhoş kaldık
varedene duyulan hasret gibi yoksul anda
nerde şimdi Burgonya Beyleri, Kara Şövalye
gölgeye dokunanlar nerde
böyle erken mi kesilecekti sözüm, tam da burada
ciltler dağıldı, dağıldı olmayan ne varsa
güzel sözcüklerim, Mallarme'm, Yahya'm nerde
beni de beni de beni de... intihar ettiler
dosya kapandı katilim nerde.
(Yukarıdaki şiir, Alkaya'nın, ilk kez Ocak 1994'de Gendaş Yayınları'nca, daha sonra 2002'de yine Gendaş Yayınları'nca basılmış "YENİLGİLER TARİHİ" adlı şiir kitabından aktarılmıştır.)
